Συνέντευξη με τον Σωκράτη Μάλαμα

Σημείωση: Η συνέντευξη που ακολουθεί έχει μια ιδιαίτερη συναισθηματική αξία για μένα. Ήταν Νοέμβριος του 2007 όταν ο φίλος και δημοσιογράφος Σπύρος Αραβανής με ρώτησε μέσα από ένα ηλεκτρονικό μήνυμα αν "κατέχω" τον Σωκράτη Μάλαμα. Αν δηλαδή είμαι από τους άρρωστους που τον ακούν φανατικά, που έχουν ταυτίσει στιγμές του πάνω στη σκηνή με δικές τους προσωπικές στιγμές και τέλος αν είμαι σε θέση να γνωρίζω πράγματα για την μουσική του διαδρομή, τόσα ώστε να μπορώ να τα χρησιμοποιήσω για λογαριασμό μιας συνέντευξης. Ήμουν. Είχα νοσήσει σχετικά πρόσφατα αλλά βαριά. Έτσι βρεθήκαμε μαζί με την παρέα που ακολουθεί σε ένα μικρό καφέ στο Κουκάκι, στο πάλαι ποτέ "Φελλός" για να συνομιλήσουμε με τον Σωκράτη (ο ενικός ήρθε νωρίς, ευθαρσώς και με συνοπτικές διαδικασίες). Η συνέντευξη έγινε για λογαριασμό του Διφώνου, ήταν το εξώφυλλο του τεύχους Δεκεμβρίου και για μένα η πρώτη συμμετοχή στις σελίδες του περιοδικού, έστω και από σπόντα. Μιας και ο Σπύρος Αραβανής χθες είχε τα γενέθλιά του, σκέφτηκα ότι αυτή η ανάρτηση τού είναι αφιερωμένη μαζί με ευχές για χρόνια πολλά κι ευχαριστίες. 

Τα παιδιά δεν ήταν μέσα στην πλατεία ούτε ζωγραφιστά αυτή τη φορά. Ήταν απέναντι στον Σωκράτη- η άνευ επιθέτου προσφώνηση ήρθε από την πρώτη στιγμή σχεδόν αβίαστα, ως αυτονόητη θα έλεγα- καθώς αποδέχτηκαν την πρόταση τού Διφώνου να έχουν αυτά το ρόλο του συνεντεύκτη τού Σωκράτη Μάλαμα. Έτσι, η Λένα Βλάσταρά, η Φιλουμένα Ζλατάνου, ο Χρήστος Μιχαήλ και ο Χρήστος Χαντζής με λιγότερες ή περισσότερες δημοσιογραφικές γνώσεις, όλοι τους όμως με την εμπειρία από την ιστορία που φτιάχνουν οι παρέες, είτε αυτές είναι φοιτητικές όπως στην περίπτωση της Λένας Βλασταρά και του Χρήστου Χαντζή (μελών του φοιτητικού περιοδικού Καλειδοσκόπιο) είτε διαδικτυακές όπως της Φιλουμένας Ζλατάνου (in2life.gr) και του Χρήστου Μιχαήλ (μέλους του περιοδικού musicheaven.gr) συνομίλησαν με έναν από τους πιο δημοφιλείς και αγαπητούς στο νεανικό- και όχι μόνο- κοινό, τραγουδοποιούς, έχοντας ως αφορμή για την κουβέντα την κυκλοφορία του πρόσφατου δίσκου του Δρόμοι. Υπάρχει όμως και η αιτία της συζήτησης. Βρίσκεται στους χιλιάδες νέους που γεμίζουν τις μουσικές σκηνές και τα θέατρα, που αναζητούν την αλήθεια και την αγάπη μέσα από τα τραγούδια, που υπερασπίζονται με σθένος το πάθος και την αγωνία τους για καλύτερες μουσικές και στίχους και που τελικά είναι περισσότερο υποψιασμένοι και απαιτητικοί από όσο νομίζουν- ή τους συμφέρει να νομίζουν- ορισμένοι. Και πάνω ο ήλιος μια πηγή/ μια χρυσαφένια βρύση/ νερό το φως του να πνιγεί/ όποιος θέλει να ζήσει, τους τραγουδά ο Μάλαμας. 

-Χρήστος Μιχαήλ: Σε κάποια παλιότερη συνέντευξή σου είχαμε ακούσει ότι παίζεται σταθερά ένα στοίχημα ανάμεσα στους ακροατές σου  αν ο επόμενος κάθε φορά δίσκος θα κινείται σε λαϊκά ή ροκ μονοπάτια. Τώρα η ζαριά έφερε κατά κύριο λόγο λαϊκά;

Είναι καθαρά λαικός ο καινούριος δίσκος, εκτός από ένα δυο τραγούδια που ξεφεύγουν λίγο. Αυτό όμως είναι κάτι που δεν μπορείς να το προγραμματίσεις καθώς εδώ και εφτά χρόνια έλεγα συνέχεια ότι «θα κάνω ένα δίσκο με λαικά τραγούδια» και όλο προέκυπτε κάτι άλλο. Κοιτάξτε, εμένα, γενικά, μου αρέσει ό,τι έρχεται στο δρόμο μου να το επεξεργάζομαι και στη συνέχεια ή να το αφήνω στην άκρη ή να το χρησιμοποιώ. Για αυτό υπάρχει μερικές φορές αυτή η ανομοιογένεια στους δίσκους μου και η έλλειψη ενός ξεκάθαρου στίγματος, ότι δηλαδή αυτά είναι μπαλάντες, αυτά είναι λαικά, αυτά είναι ηλεκτρικά.

-Χρήστος Χαντζής: Ο όρος «λαικό τραγούδι» λένε ορισμένοι  αναλυτές ότι σ’ έχει εκφυλιστεί.  Πως θα όριζες εσύ τον όρο αυτό σήμερα;

Δεν ξέρω, δεν μπορώ να το ορίσω ή να σας πω για παράδειγμα ότι η λαική βάση ακούει λαικό τραγούδι γιατί ποιο είναι αυτό; Αν εξαιρέσουμε τις δεκαετίες 50, 60,70 και δυο τρεις μεμονωμένες περιπτώσεις όπως ο Νικολόπουλος που γράφει όντως λαικά τραγουδια καθώς προσέχει οι στίχοι του να είναι συμπυκνωμένοι, απλοί και ευκολόληπτοι, όλοι οι άλλοι χρησιμοποιήσανε στοιχεία από την ποπ, τη ροκ, τη τζαζ κ.α δηλαδή έγραψαν λαικά τραγούδια βάζοντάς τους ένα άλλο ένδυμα. Για αυτό  και οι Pink Floyd, οι Joe Division ή ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης έκαναν λαικά τραγούδια έτσι δεν είναι;  Δεν νομίζω λοιπόν ότι υπάρχει ορισμός. Ας το ορίσει κάποιος άλλος που θεωρεί ότι είναι υπήκοος της χώρας ορθοδόξων ορισμών και κανόνων…Εγώ το αφήνω έτσι.

-Χρ. Χαντζής: Μέρος του  κοινού σου υποστηρίζει ότι στον καινούριο δίσκο ακολούθησες ένα δρόμο χωρίς μεγάλες διαφοροποιήσεις από το παρελθόν, μάλιστα «γκρινιάζουν» ότι πρόκειται για ένα εύκολο δρόμο και ότι εγκατέλειψες  τα πειράματα που έκανες στους δυο τελευταίους σου δίσκους. Τι λες γι’ αυτό;

Ας γκρινιάζουν, δεν πειράζει. Εγώ αυτό το υλικό είχα στα χέρια μου και το ευχαριστήθηκα μέχρι θανάτου καθώς έχω πιει πολλά κρασιά με αυτά τα τραγούδια, έκανα πολύ παρέα μαζί τους. Θέλω να τονίσω κάτι όμως. Δεν κάνω πειράματα. Όπως είπα και πριν, δημιουργώ όπως έρχονται τα πράγματα και έτσι άλλα απορρίπτω και σε άλλα προσηλώνομαι. Έτσι και τώρα προσηλώθηκα σε αυτά τα τραγούδια που ήταν μια επιθυμία μου να έχουν αυτήν την απλή λαϊκή φόρμα, την οποία μπορώ να πω ότι κατέχω αρκετά, έπειτα από τουλάχιστον  μια εικοσαετία που πέρασα στα μαγαζιά πριν μπω στη δισκογραφία.

 -Λένα Βλασταρά: Οι συνεργάτες σου τι ρόλο παίζουν στη διαμόρφωση του τελικού στυλ;

Παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Μέσα στο στούντιο ένα μελωδικό θέμα μεταμορφώνεται τελείως διαφορετικά από τον κιθαρίστα ή τον πιανίστα ή τον μπουζουξή. Για παράδειγμα το τραγούδι Βγαίνω νύχτα να σε ψάξω που υπάρχει στον καινούριο δίσκο στην αρχική του μορφή ήταν μια μπαλάντα ρυθμική με ανατολίτικη μελωδία. Όταν μπήκε η ορχήστρα στο στούντιο και είχε τους οδηγούς, έπαιξε ο καθένας με το δικό του τρόπο και παρήχθη ένα τραγούδι καινούριο, με τη συμβολή όλων και αυτό μου άρεσε πολύ. Άλλες φορές όμως αυτό είναι καταστροφικό οπότε ξεκινάμε πάλι από την αρχή…

-Φιλουμένη Ζλατάνου: Μια διαφορά αυτού του δίσκου είναι η συμμετοχή της Χάρις Αλεξίου. Τι σου προσέφερε σε δημιουργικό επίπεδο και τι σε σένα τον ίδιο;

Προσωπικά ικανοποίησα ένα απωθημένο που είχα για πολλά χρόνια, να την ακούσω σε δικά μου τραγούδια. Δημιουργικά τώρα, σε ορισμένα τραγούδια, ιδίως στις μπαλάντες σκεφτόμουνα πολύ έντονα τη φωνή της και το πώς κυλάει πάνω σε αυτούς τους μελωδικούς τρόπους. Αντίθετα το Μην πολεμάς, που οι στίχοι είναι δικοί της, μου βγήκε χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, αυτούσιο. Γενικά τη φωνή της Χαρούλας την έχω μέσα μου, την ξέρω εσωτερικά-σωματικά.

-Λένα Βλασταρά: Πως προέκυψε η επιλογή της Αμερικής για το mastering του δίσκου;

Από περιέργεια ήθελα να δω πως γίνεται έξω η επεξεργασία, τι ήχος παράγεται. Τελικά τα ίδια πράγματα κάνουν και εκεί. Αλλά και οικονομικά, ισχύουν πάνω κάτω οι ίδιες τιμές, ίσως λίγο φθηνότερα εδώ. 

-Χρ. Μιχαήλ: Εικαστικά βλέπουμε στο δίσκο να κυριαρχεί το λευκό, το φως. Έχεις όμως τη φήμη του πιο μελαγχολικού, του πιο σκοτεινού…

Τα έχω ακούσει και εγώ αυτά τα πράγματα και τα βαριέμαι…Μελαγχολικός είναι ο καθένας μας, δεν είμαι περισσότερο μελαγχολικός από ό,τι είσαι εσύ, μάλιστα μπορώ να σου πω ότι υποθάλπω και ένα γελοίο τσαρλατάνο μέσα μου ο οποίος διασκεδάζει πάρα πολύ και με τη θλίψη του ακόμα. «Πέφτουν» γενικά πολλά επίθετα γύρω μας όπως πέφτουν οι πέτρες. Ο κόσμος ίσως έχει ανάγκη να δίνει χαρακτηρισμούς. Νομίζω όμως ότι πρέπει να σταματήσουμε αυτά τα πράγματα γιατί ένας χαρακτηρισμός προϋποθέτει κρίση και συνέχεια κρίνουμε σαν να γεννηθήκαμε κριτές...

-Φ. Ζλατάνου: Γιατί σε αυτή τη δουλειά δε βρίσκουμε πολλούς δικούς σου στίχους; Είναι ένα βήμα σε νέους στιχουργούς;

Τα τελευταία χρόνια το κάνω συστηματικά για δύο λόγους: κατ’ αρχήν γιατί δεν γράφω στίχους πια τόσο συχνά ο ίδιος και κατά δεύτερον γιατί θέλω να δανείζομαι λόγο από τους άλλους, και έτσι μοιραζόμαστε πράγματα. Δεν λατρεύω αποκλειστικά το λόγο μου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μου άρεσε ιδιαίτερα ο λόγος του Δημήτρη Παπαχαραλάμπους, θαύμασα την απλότητα  και την αμεσότητα του στίχου του όπως και οι στίχοι της Φωτεινής Λαμπρίδη και του Γιάννη Μελισσίδη.

-Λ. Βλασταρά: Μιλήσέ μας για αυτούς τους δυο νέους στιχουργούς σου τον Παπαχαραλάμπους και τον Μελισσίδη. Είναι νέοι και ηλικιακά;

Ναι, είναι νέοι άνθρωποι γύρω στα τριάντα, οι οποίοι μου έδωσαν στίχους όπως έρχονται και μου αφήνουν πολλοί. Ο Μελισσίδης είναι καθηγητής σε ένα λύκειο στη Χαλκιδική και ο Παπαχαραλάμπους φιλόλογος σε ένα λύκειο της Αθήνας.

-Φ. Ζλατάνου: Μικρός έχεις δηλώσει ότι μελοποίησες Βάρναλη, έχεις ήδη καταθέσει ένα εξαιρετικό μελοποιημένο ποίημα του Καβάφη, τώρα βλέπουμε  να μελοποιείς Τόλκιν. Πως προέκυψε αυτό;

Ένας φίλος μου που ασχολείται με τη γλώσσα των ξωτικών μου έδωσε τους στίχους αυτούς και μου ζήτησε να τους μελοποιήσω για να τους ακούει. Το ξανάκουσα μετά από καιρό στο σπίτι του και μου άρεσε να το βάλω στο δίσκο. 

-Λ. Βλασταρά: Παρατηρώντας τους στίχους σου γενικά βλέπουμε μια ιδιαίτερη εμμονή με τον αέρα, τα συνώνυμα και τα παράγωγά του…

Το διαπιστώνω και εγώ όταν έχουμε συναυλίες και τραγουδάω….Δεν ξέρω στ’ αλήθεια γιατί συμβαίνει αυτό…’Εχω φτάσει μάλιστα στο σημείο κάθε φορά πια που γράφω να ελέγχω μήπως περνάει αέρας από το γραπτό…Αλήθεια σας το λέω…

-Χρ. Μιχαήλ: Να το θεωρήσουμε λοιπόν ως μια εμμονή. Έχεις άλλες εμμονές στη μουσική για παράδειγμα; 

Όχι, ακούω τα πάντα, βρίσκω ενδιαφέρον σε όλα τα στοιχεία, είτε είναι δημοτικά είτε είναι ρεμπέτικα είτε είναι ροκ. 

 -Λένα Βλασταρά: Ο δίσκος κυκλοφόρησε από τη Λύρα που είναι υπό νέο καθεστώς. Κάποιοι τρέμουν ότι θα δουν διαφήμιση του δίπλα στα Ζουζούνια και τα Παρατράγουδα…

Όχι, αυτό το έβαλα στο συμβόλαιό μου ως όρο, να μη διαφημίζομαι, δηλαδή, τηλεοπτικά. Δεν μου αρέσει αυτό το «πάρτε κόσμε». Υπάρχει το ραδιόφωνο ή τα έντυπα για να γίνει η διαφήμιση. Η τηλεόραση όπως έγινε  κατατρώει τον εαυτό της, είναι πολύ χαμηλού επιπέδου. Άλλωστε σε ποια εκπομπή να πάω; Επιπλέον δεν σαγηνεύομαι εύκολα από την τηλεοπτική κάλυψη. Εγώ θέλω να έχω απέναντί μου έναν άνθρωπο να ανταλλάξουμε πέντε κουβέντες και να υπάρχει ένα υλικό υποστηριχτικό της συζήτησης ή να πάρω την κιθάρα και να παίξω επί του πραγματικού χωρίς να μας κατακλύσουν οι διαφημίσεις. Δεν με ενδιαφέρει γενικά ο επεκτατισμός που προσφέρει η τηλεόραση, να γίνω ο πρώτος του χωριού,  με ενδιαφέρει να είμαι εγώ. 

-Χρ. Χαντζής: Βλέπουμε όλους και περισσότερους καλλιτέχνες να στρέφονται προς την ανεξάρτητη παραγωγή. Εσύ σκέφτηκες ποτέ να κάνεις κάτι τέτοιο στο μέλλον; 

Κοιτάξτε, τις περισσότερες φορές οι ανεξάρτητες παραγωγές είναι μια λύση ανάγκης. Δεν είναι εύκολο να βγάλεις από την τσέπη σου 30-40 χιλιάδες ευρώ να πληρώσεις τα έξοδά σου και μετά να διακινήσεις και τη δουλειά μόνος σου. Όλες οι δουλειές χρειάζονται ενδιάμεσους. Υπάρχουν οι άνθρωποι που παραγάγουν και οι άνθρωποι που μεταπωλούν το εμπόρευμα. Την έχουμε πέσει στις εταιρείες ότι έχουν τον κακουργηματικό ρόλο στην ιστορία. Παλαιότερα όμως που ο κόσμος αγόραζε δίσκους, οι εταιρείες ήταν μια χαρά. Δεν έτρεχε τίποτα. Τώρα όλοι λένε «μας γδέρνουν». Τι σας γδέρνουν; 20 ευρώ δεν είναι ακριβά για ένα cd.

-Λ. Βλασταρά: Ναι, αλλά αν θέλεις να αγοράσεις 20 cd είναι ακριβά…

Ρε πουλάκι μου, πας και δίνεις 3 ευρώ για έναν καπνό και καπνίζεις. Το τετραπλάσιό του δεν αξίζει να το δώσεις σε κάτι για το οποίο κάποιος είναι προσηλωμένος 2 και 3 χρόνια και ζει από αυτό; Και δεν πρέπει να ξεχνάμε την αλυσίδα των ανθρώπων που ασχολούνται, από την παραγωγή μέχρι την αναπαραγωγή και τη διακίνηση. Ας πάψουμε να λέμε ότι η μουσική βιομηχανία μας έχει μαχαιρώσει πισώπλατα. Όποιος μπορεί να διαθέσει ας αγοράζει. Οι άλλοι ας τα αντιγράψουν, δεν είναι κακό.

-Χρ. Χαντζής: Με την αντιγραφή όμως χάνεις και το εικαστικό μέρος του δίσκου, τους στίχους κ.τ.λ.

Οι περισσότεροι ενδιαφέρονται για το θέμα, τα τραγούδια, όχι το ένθετο και τα εικαστικά. Μπορεί βέβαια να χάνεται η ποιότητα του ήχου, αυτό όμως δεν γίνεται κατανοητό στο μέσο ακροατή και εγώ μάλιστα πολλές φορές δεν μπορώ να ξεχωρίσω στην αρχή αν πρόκειται για πρωταρχικό ή αντιγραμμένο cd. 

-Χρ. Μιχαήλ: Πολλοί  όμως καλλιτέχνες ενοχλούνται από την αντιγραφή.

Είναι ενοχλητικό όμως αν δεν έχεις λεφτά τι να κάνεις; Εγώ έχω ακούσει όλη τη ροκ σκηνή του 60, του 70 και του 80 από κασέτες, όχι αγορασμένες αλλά αντιγραμμένες, Μαζευόμαστε κάποιοι φίλοι, βάζαμε από 20-50 δραχμές ο καθένας  και αγοράζαμε ένα δίσκο, τον αντιγράφαμε, κρατούσαμε τις κασέτες και μετά ο καθένας με τη σειρά κρατούσε για λίγο το δίσκο στο σπίτι του. 

-Χρ. Χαντζής: Ας περάσουμε στο θέμα του διαδικτύου. Υπάρχει ένα φόρουμ στο ίντερνετ που ασχολείται σχεδόν φανατικά με εσένα. Από ανθρώπινη περιέργεια δεν θα ήθελες να μπεις να δεις τι γράφουν, γιατί μπορεί να γκρινιάζουν, γιατί να γουστάρουν πολύ.

Κατ’ αρχήν δεν γνωρίζω το διαδίκτυο, είμαι ξένος, παλαιολιθικός με αυτά τα πράγματα. Τώρα τελευταία βέβαια βάζω τα παιδιά μου να μου δείξουν και έχω αρχίσει σιγά σιγά να σαγηνεύομαι. Ως προς το τι λένε για μένα, δεν με ενδιαφέρει γιατί οι γνώμες είναι πάντα γνώμες. Αν μπω και αρχίσω να  σκέφτομαι τι γράφεις εσύ για μένα, θα αρχίσει να διοικείται η σκέψη μου από το τι σκέφτεσαι εσύ για μένα και εγώ αυτό δεν το θέλω. Πρέπει να σας πω ότι έρχονται μετά τις συναυλίες και μου τα λένε, μου κάνουν το κεφάλι καζάνι, ενώ είμαι εξουθενωμένος. Είναι καταπληκτικοί, έχουν την ανάγκη να μιλήσουν και εγώ απαντώ σε όλους «ναι» (γέλια).

-Φ. Ζλατάνου: Στις καλοκαιρινές περιοδείες στην Αθήνα πολύς κόσμος γιουχάισε τον Αλκίνοο και στην Κύπρο πολύς κόσμος εσένα. Τι συναισθήματα σου προκαλεί αυτό; Εξακολουθούν να είναι αδηφάγοι οι οπαδοί;

Δεν είναι θέμα αδηφάγων οπαδών, είναι παιδικές προσκολλήσεις. Όταν αποφασίσουν δυο άνθρωποι να συνεργαστούν σημαίνει ότι υπάρχει λόγος. Και όχι αυτός που άκουσα ότι «τα πήρατε τα φραγκάκια, πήρατε τα πακέτα…κ.τ.λ ». Οι άνθρωποι λοιπόν δημιουργούν στρατόπεδα, λένε «αυτό με εκφράζει, είμαι η μοναδικότητα εγώ σαν ακροατής και ο καλλιτέχνης τον οποίο πρεσβεύω είναι και αυτός μια μοναδικότητα». Αυτές όμως οι μοναδικότητες δημιουργούν ένα υφέρποντα φασισμό που εκφράζεται με φράσεις όπως: «φύγε εσύ από εδώ, κατέβα κάτω κτλ». Δεν είναι ευχάριστο όμως περίμενα ότι θα συνέβη, Το έχω δει και σε άλλες συναυλίες-συμπράξεις  με άλλους καλλιτέχνες. Οι συναυλίες ωστόσο με τον Αλκίνοο εκτός από 2-3 τέτοιες περιπτώσεις, κύλησαν άψογα. 

-Λ. Βλασταρά: Κυκλοφορούν φήμες ότι τις επόμενες εμφανίσεις θα τις χορηγήσει γνωστή μάρκα ουισκιού…(γέλια). Σε ενοχλούν οι διαρκείς παροτρύνσεις ή νουθεσίες του στυλ: «πιες, πιες» ή «μην πίνεις άλλο»;

Άμα θέλω να πιω σιγά μη ακούσω εσένα ή τον άλλο και άμα δεν θέλω να πιω δεν πίνω τίποτα, ό,τι και να πείτε. Το μόνο που δεν μου αρέσει στις εμφανίσεις μου ιδίως στις μουσικές σκηνές, όταν έχω από κάτω μικρά παιδιά, να είμαι συνεχώς με ένα ποτήρι στο χέρι ή ένα τσιγάρο στο στόμα. Μπροστά σας μπορώ ακόμη και γυμνός να εμφανιστώ, δεν με ενδιαφέρει, όταν βλέπω παιδιά θέλω να υπάρχει  μια εγκράτεια. Και στις αφίσες δεν θέλω να βάζουν ένα μπουκάλι ουίσκι ή ένα πακέτο τσιγάρα παρόλο που και καπνιστής είμαι και πότης. Αυτό είναι κάτι προσωπικό μου, δεν θέλω να γίνει ή να θεωρηθεί ως τρόπος στους άλλους. 

-Λ. Βλασταρά: Πολύς κόσμος έχει συνδυάσει τις εμφανίσεις σου με το ποτό.

Όχι δεν συμβαίνει αυτό πάντα, ειδικά τώρα που με πήραν και τα χρόνια. Κακά τα ψέματα, δεν έχω το σθένος που είχα και τις αντοχές πια. Πίνω ένα δυο ποτήρια και είμαι κάπως πια. Ωστόσο, παρ’ όλο που δεν το θέλω καθόλου, έχω παρεκτραπεί δύο τρεις φορές κάτι για το οποίο έχω αισθανθεί εσωτερικό πόνο πολύ καιρό μετά από αυτές τις συναυλίες.

-Χρ. Μιχαήλ: Σε ενοχλεί η τόση φασαρία που γίνεται στις μουσικές σκηνές;

Όχι, δεν με ενοχλεί. Μεγάλωσα μέσα στα μαγαζιά. 

-Χρ. Μιχαήλ: Δεν πιστεύεις ότι πρέπει το ύφος στις σκηνές να γίνει λίγο πιο μουσικό;

Πηγαίνω στην Ολλανδία ή στην Γερμανία και παίζω και είναι όλοι νέκρα, δεν μιλάει κανένας…Εδώ στην Ελλάδα που πριν αρχίσει το πρόγραμμα έχουν πιει ήδη το πρώτο τους ποτό, μιλάνε δυνατά, συζητάνε, αυτό όμως εμένα δεν με πειράζει καθόλου. Ίσα ίσα θυμάμαι πόσο μου άρεσε, είναι η καλύτερη δουλειά που έκανα ποτέ μου,  όταν έπαιζα σε ένα μπαράκι στο Καλαμίτσι της Χαλκιδικής και είχα μόλις απολυθεί από φαντάρος. Οι πελάτες δεν με έβλεπαν, καθόμουν δίπλα στο μαγαζί σε ένα τραπεζάκι, και απλά άκουγαν από τα ηχεία κάποιον να παίζει κιθάρα και να τραγουδά πότε πότε και κανένα τραγουδάκι. Ήταν υπέροχα…Ήμουν ελεύθερος να παίξω ο,τι θέλω. Δεν είχα τα βλέμματα του κοινού πάνω μου. Αυτοί συζητούσαν και πίνανε μέσα και εγώ έξω έπαιζα μόνος

-Φ. Ζατλάνου: Πως σου φαίνεται η πολιτική κατάσταση των ημερών μας;

Ζούμε την εταιρική δημοκρατία δηλαδή οι εταιρείες κάνουν κουμάντο πάνω  στις ψήφους των ανθρώπων. Παίρνονται αποφάσεις για εμάς χωρίς εμάς.

-Χρ. Μιχαήλ: Πολιτικό τραγούδι γράφεται;

Βεβαίως και γράφεται. Μάλιστα πιστεύω πως τα περισσότερα τραγούδια γενικά έχουν πολιτική χροιά διότι εκφράζουν μια άποψη. Πάρε για παράδειγμα το δικό μου τραγούδι τα Πάγια δεν είναι πολιτικό τραγούδι; 

-Λ. Βλασταρά: Σε ενοχλεί η ταύτιση που υπάρχει με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου; 

Όχι, γιατί να με ενοχλεί;

-Λ. Βλασταρά: Θεωρείται σχεδόν ως απαραίτητο ότι αυτοί που ακούν τον Σωκράτη ακούνε και τον Θανάση…

Δεν νομίζω ότι συμβαίνει αυτό. Υπάρχει ένα κομμάτι του κόσμου που δεν είναι κοινό. Άλλωστε διαφέρουμε πολύ. Δεν γράφουμε τα ίδια τραγούδια. Ο Θανάσης είναι πιο ριζοσπάστης στη μελωδία και στο στίχο ενώ εγώ πιο κλασικά δομημένος μέσα στις μελωδικές γραμμές. 

-Χρ. Μιχαήλ: Υπάρχει χώρος για άλλους που κάνουν τέχνη, δίνεται χώρος στους νέους, σε νέα πράγματα;

Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε μεταβατικό στάδιο. Εμείς οι τραγουδοποιοί, των τελευταίων δέκα-είκοσι χρόνων, που φτιάχνουμε απλά τραγούδια, δεν κάνουμε μεγάλες συνθέσεις και μεγαλεπήβολα πράγματα ίσως είμαστε ο συνδετικός κρίκος που θα φέρει την επόμενη γενιά των ανθρώπων με ισχυρή συνθετική και εκφραστική δύναμη. Το πιστεύω αυτό και το ελπίζω.

*Πρώτη δημοσίευση Δίφωνο

Δεκέμβριος 2007.